Grond geërfd, wat nu?

Geërfde grond verkopen

Hendrik woont in hartje Amsterdam waar hij een atelier heeft. Van een oudtante erft hij 5 hectare bouwland in Limburg. Hendrik is geboren en getogen in Amsterdam en heeft totaal geen kennis van en binding met het buitengebied. Hij wil dit deel van de erfenis verkopen. Waar moet hij beginnen?

De notaris die de afwikkeling van de erfenis verzorgd, heeft hem geadviseerd contact op te nemen met een rentmeester. Via internet vindt hij een klein rentmeesterskantoor actief in het Limburgse. Na afstemming over de bemiddelingscourtage heeft Hendrik kadastrale informatie van het perceel naar de rentmeester gemaild. De rentmeester heeft een bezoek gebracht aan het perceel en het gebruik van het perceel geïnventariseerd. Uit de inventarisatie blijkt dat de pachtovereenkomst recent is geëindigd en de grond vrij verkocht kan worden. De geadviseerde verkoopprijs viel Henrik niet tegen. Naar aanleiding van aanbiedingen van de grond op verschillende websites heeft er zich een koper gemeld bij de rentmeester. Na een pittige onderhandeling heeft de rentmeester overeenstemming met de koper bereikt. De rentmeester heeft voor Hendrik de koopovereenkomst opgesteld en zorg gedragen voor de afwikkeling bij de notaris.

Geen boer meer op het land

Van een oom erft Herman 20 hectare grond. Het stuk land was altijd in gebruik door de buurman van zijn oom, maar die is onlangs gestopt met zijn boerderij. De buurman had een reguliere pachtovereenkomst met zijn oom. Waar loopt Herman tegen aan en wat moet hij doen?

Hij krijgt advies van een bevriende rentmeester. Hij stelt dat de buurman geen bedrijfsmatig boer meer is, hierdoor is er geen sprake meer van pacht maar van huur. Doordat de grond niet meer bedrijfsmatig wordt gebruikt wordt Herman geconfronteerd met onroerende zaak belasting. Dit loopt voor 20 hectare aardig in de papieren. Volgens de rentmeester kan de overeenkomst ontbonden worden omdat de buurman geen boer meer is. Herman laat zich begeleiden door zijn rentmeester bij de opzeggingsprocedure en het contracteren van een nieuwe gebruiker.

In goed overleg met de buurman is het gebruik van de grond beëindigd. Maar wat nu? Herman heeft zelf geen middelen de grond te bewerken. Toch heeft Herman geen behoefte de grond te verkopen en het geld op de bank te zetten. Helemaal niet met de lage rente van tegenwoordig! De rentmeester stelt voor de grond te verpachten aan een agrariër. Er wordt besloten de landbouwgrond geliberaliseerd te verpachten voor een periode van 6 jaar. Deze pachttermijn is bewust gekozen. Het geeft de pachter de gelegenheid te investeren in de grond en hiervan meerdere jaren te profiteren. Voor Herman geldt met deze termijn nog net geen wettelijke maximale pachtprijs. Een win-win situatie voor boer, grond en eigenaar dus.

Samen hebben Herman en de rentmeester besloten de gronden per inschrijving aan te bieden om zo alle boeren in de regio de gelegenheid te geven hun interesse kenbaar te maken. Er is veel interesse. Maar liefst 15 boeren hebben een bieding uitgebracht. Herman heeft uiteindelijk gekozen voor een akkerbouwer uit de buurt. Zijn rentmeester heeft de contractuele afwikkeling geregeld en int jaarlijks de pacht. Herman heeft er geen omkijken meer na.

Langdurig verpachte grond

Jasmine is getrouwd met Henk. Haar vader is 10 jaar geleden gestorven en nu haar moeder onlangs ook op 92-jarige leeftijd is overleden, erft zij een stuk grond. Het betreft een groot stuk aaneengesloten landbouwgrond met een oppervlakte van 10 hectare. De grond is al vele jaren in de familie. Haar vader heeft er tot 1980 zijn agrarische bedrijf gehad. Nadat hij wegens lichamelijke klachten het bedrijf niet kon voortzetten en er zich geen overnamekandidaat aandiende, heeft hij de grond in reguliere pacht gegeven aan een melkveebedrijf. Een contract is daarvoor nooit opgesteld. Ook bij het overgaan van het bedrijf van vader op zoon zijn er geen afspraken over het grondgebruik gemaakt.

Om een beeld te krijgen van de waarde van de grond en welke acties ze moet ondernemen, neemt Jasmine contact op met een rentmeester. Deze beoordeelt de situatie en komt tot de conclusie dat er een reguliere pachtsituatie is ontstaan en dat het melkveebedrijf nog dezelfde pachtprijs betaald als destijds afgesproken met vader. Hoog tijd om de afspraken te actualiseren en contractueel vast te leggen!

De pachtprijs uit de jaren ’80 loopt ver uit de pas met de huidige pachtprijzen. Van rechtswege wordt jaarlijks de pachtprijs herzien met en door de Rijksoverheid vastgesteld percentage. Dit is echter nooit gebeurt. Er zijn meerdere opties om de pachtprijs te bepalen. De rentmeester heeft gekozen de pachtprijs opnieuw vast te laten stellen door de grondkamer. Deze prijs is belangrijk omdat er met de huidige pachter een contract moet worden opgesteld. De nieuwe pachtprijs is vastgesteld ter hoogte van de maximaal toelaatbare pachtprijs op basis van de pachtnormen. Dit is flink hoger dan de huidige pachtprijs uit de jaren ‘80.

Vervolgens stelt de rentmeester de reguliere pachtovereenkomst op waarin alle afspraken contractueel worden vastgelegd. De overeenkomst is goedgekeurd door de Grondkamer. Daarmee is de kous af? Nee, jaarlijks dient de pachtprijs geïndexeerd te worden. Om dit niet uit het oog te verliezen heeft Jasmine besloten het beheer van de grond door de rentmeester te laten doen.

Landbouwgrond verkopen uit een opengevallen nalatenschap

De twee broers Rob en Ruud en een zus Roelien erven samen een perceel landbouwgrond van 15 hectare van hun vader. Hun moeder is al enkele jaren eerder overleden. Roelien wil haar aandeel wel verkopen aan haar broer Rob of de pachter van het perceel, een biologische melkveehouder uit de buurt. Ze kan het geld goed gebruiken voor de studie van haar dochter. Ze heeft geen idee of het mogelijk is haar aandeel te verkopen en hoe ze dit kan regelen?

Roelien heeft haar vraag bij een rentmeester neergelegd. De rentmeester legt haar uit dat ze haar aandeel kan verkopen mits haar broers hiervoor toestemming geven. Wettelijk is deze toestemming noodzakelijk omdat een opengevallen nalatenschap wordt gezien als een bijzondere gemeenschap. Een deelgenoot in een opengevallen nalatenschap mag niet zelfstandig zijn aandeel (ook niet aan een andere deelgenoot) overdragen. Daar is dus toestemming voor nodig van alle deelgenoten. Dus Roelien mag niet zelfstandig de grond verkopen en moet toestemming van Rob en Ruud hebben.

Roelien wil haar aandeel uiteindelijk verkopen aan de pachter. Helaas geven de broers van Roelien haar hier geen toestemming voor omdat ze een slechte relatie hebben met de pachter en geen bemoeienis met hem willen. Wat kan Roelien doen? Haar rentmeester stelt voor het perceel landbouwgrond op te laten splitsen in drie gelijke delen. Zo gezegd zo gedaan. De rentmeester heeft het perceel getaxeerd en een concrete opdeling van de landbouwgrond in drie gelijkwaardige delen gemaakt en dit bij de broers neergelegd. Een perceel landbouwgrond is goed op te splitsen. Bij een woning en/of boerderij is dat lastiger. De broers hebben ingestemd met het voorstel. De rentmeester heeft voor de verdere afwikkeling met de notaris en het Kadaster gezorgd.